حریت، قرآن، عبد و حر در شعر و اندیشۀ اقبال لاهوری

مقالۀ حاضر درباره معنی و مفهوم خاصی است که "حریّت، قرآن، عبد و حّر" را در اشعار و افکار اقبال لاهوری برای خوانندگان گرامی شرح می­دهد. کلمات ظاهراً به شکل واژه­هایی هستند و لیکن هر کدام، جای خودش موضوعی است و دارای "پیام اقبال"، این پیام اقبال در زمان خودش پیامی بود که برای به دست آوردن استقلال و آزاد کردن کشور از چنگال حکمران انگلیس برای هندیان، به ویژه مسلمانان هند و تشکیل یک کشور جداگانۀ جدید، برای مسلمانان هند به نام "پاکستان" بود. پیام اقبال فقط برای مسلمانان هند نبود، بلکه برای نسل­های آینده و نبرد تمامی آزادی خواهان جهان بوده است. در پایان باید گفت که پیام اقبال، در حقیقت همین فرمایشات حضرت امام حسین (ع) و گفته­های تیپوسلطان، برای نجات بشریت و ملت­ها و نسل­های آینده است. اقبال گفته است: در جهان نتوان اگر مردانه زیست   همچون مردان جان سپردن زندگی است